Istotnymi elementami, które wpływają na wewnętrzną równowagę, a więc na zdrowie psychiczne, są umiejętności poznawcze i społeczne. Umiejętność utrzymania harmonii między ciałem a umysłem, czyli taniec na linie w codzienności, nie byłby możliwy, gdyby nie zdolność rozpoznawania, wyrażania i modulowania własnych emocji, współczucia dla innych i gdyby nie cecha osobowości, o której rzadko myślimy: elastyczność, czyli zdolność radzenia sobie w różnych sytuacjach.

 

Niestety, ten błogostan równowagi – harmonii, nie jest czymś stałym; jest stanem dynamicznym, ciągle podlegającym zmianom i przeobrażeniom. Różne okresy naszego życia i związane z nimi funkcje (dzieciństwo, dojrzewanie, rodzicielstwo itd.) wymuszają ciągłą

zmianę (Propozycja nowej definicji zdrowia psychicznego, 2017). Zagrożeniem dla tej równowagi jest sytuacja, w której relacja między nami a otoczeniem stanowi nadmierne obciążenie psychiczne i jest odczuwana przez nas jako wymagająca zbyt dużego wysiłku lub przekraczająca możliwości sprostania jej, co prowadzi do stresu psychicznego (Pojęcie stresu w medycynie i psychologii, 2008).

Zagrożeniem dodatkowym stały się technologie, a ściślej: przeniesienie świata emocji i rozwoju społecznego do Internetu, gdzie w konfrontacji z całym światem nie jesteśmy „tacy, jak on/ona” i nie potrafimy ani nie możemy zrobić wszystkiego. W poszukiwaniach trafiamy

ciągle na nowe źródła, do których się porównujemy, i tak zamykamy się w zaklętym kole niemożności, a nasze samopoczucie i poczucie własnej wartości spadają w dół.

 

 

Elastyczność to cecha osobowości, choć w pierwszej chwili zdawać by się mogło, że bardziej cecha ciała. Jednak pozory mylą, ale poszukiwanie równowagi i harmonii – szczęścia – zaprowadzą nas i w stronę elastycznych ciał. Skupmy się jednak na elastyczności psychicznej, oznaczającej gotowość do podjęcia zachowań niestandardowych, do zachowań, które pomogą być bardziej skutecznym zarówno

w danej sytuacji, jak i w budowanej relacji lub związku. Elastyczność jest to więc nasza gotowość do dostosowania się, to pozytywne nastawienie do danej sytuacji, które zależy od innych cech lub umiejętności:

 

+ ufania

+ akceptacji

+ empatii

+ pozytywnego podejścia

+ szacunku dla innych, bo zawsze warto założyć, że ktoś chciał dobrze, a my możemy nie znać wszystkich okoliczności.

 

Ponieważ umiejętność rozpoznawania u siebie negatywnych zachowań jest ważna – a nie jest to łatwe – poświęcimy też trochę czasu na zidentyfikowanie pięciu cech, które przeszkadzają w elastyczności, czyli:

 

- sztywność

- ciągła chęć rywalizacji z innymi, dorównania komuś

- niezadowolenie

- bycie nieprzystępnym

- trudności w nawiązywaniu bliskich relacji, trzymanie na dystans

 

 

Oczywiście, niewiele z nas jest całkowicie elastycznych, czyli posiada wszystkie pięć pozytywnych cech lub całkowicie nieelastycznych – posiada wszystkie pięć negatywnych cech. Większość z nas mieści się gdzieś pomiędzy. Poza tym, nikt nie jest konsekwentny w

zachowaniu przez cały czas. Nasza elastyczność ulega zmianie również w zależności od sytuacji lub osoby, z którą mamy do czynienia.

 

Badania pokazują, że ludzie postrzegają siebie jako bardziej elastycznych, niż są w rzeczywistości. To dlatego, że wszyscy dążymy do pozytywnych zachowań i oceniamy siebie na podstawie tego, jak zamierzamy działać, a mniej tego, jak działamy. Innymi słowy, mamy

tendencję do patrzenia na siebie przez różowe okulary. Spróbuj zdjąć te okulary i chłodno spojrzeć na rzeczywistość, czyli na to, jak się zachowujesz.

 

Elastyczność obejmuje osobiste podejście do siebie, innych i do sytuacji, z którymi się spotykamy. Wskazuje stopień gotowości do zmiany perspektywy i/lub stanowiska, gdy jest to właściwe. Pięć negatywnych cech elastyczności wskazuje na skłonność do niekorzystnego

reagowania na ludzi, warunki lub wydarzenia. Zazwyczaj reagujemy tak ze strachu lub niepokoju. Te negatywne cechy są wspierane przez ustalone z góry poglądy, wnioski lub wzorce zachowań, które nie podlegają negocjacjom. Osoba o tych cechach ma tendencję do

negatywnego oceniania tego, co może się wydarzyć, zwłaszcza w niejednoznacznych sytuacjach. Nieelastyczny umysł wyciąga wnioski przed zebraniem wszystkich faktów. Wielu z nas popełnia błąd, formułując opinię o kimś, czy o czymś, zanim np. ten ktoś skończył mówić, by

później dowiedzieć się, że nasza opinia jest nieadekwatna do wypowiedzianych słów. Tak dzieje się, gdy np. przeglądając newsy w Internecie, nie szukamy źródeł informacji, tylko przeglądamy opinie innych i na tej podstawie wyrabiamy sobie pogląd na daną sprawę. Elastyczność natomiast pozwala odłożyć na bok nasze osobiste przekonania czy uprzedzenia i pozwala obserwować i słuchać różnych punktów widzenia. Dzięki temu otwieramy oczy na nowe sposoby postrzegania otaczającego nas świata.

 

 

Warto w ramach ćwiczenia elastyczności, a przede wszystkim dbania o samopoczucie i zdrowie psychiczne (profilaktyka), łagodzić stany napięcia i stresu. Z pomocą przychodzą nam zdrowe nawyki, nie tylko dieta, ale i systematyczna aktywność fizyczna. Codzienne

ćwiczenia mogą być najlepszym i naturalnym sposobem rozładowania emocji, a wiele badań wskazuje, że regularne podejmowanie wysiłku fizycznego znacznie wpływa na poprawę nastroju, nawet przy umiarkowanym wysiłku. Systematyczny trening, z odpowiednią częstotliwością

i dobrze dobrany obciążeniowo do wieku i możliwości, może wpłynąć zdecydowanie na nasze samopoczucie, a gdy w czasie spaceru zrezygnujemy z ciągłej aktywności on line dokonamy zmiany, która doprowadzi nas do równowagi i harmonii.

 

To teraz ruszmy się z fotela i sprawmy, by nasze ciało i umysł nabrały elastyczności, ku zdrowiu ;)

 

Ola Gil, trener profilaktyki zdrowia psychicznego FEZiP

 

Literatura

Dinas P.C., Koutedakis Y., Flouris A.D., Effect of exercise and physical activity on depression, Ir.J. Med. Sci.

2011(180)

Galderisi S., Heizn A., Kastrup M., Beezhold J., Sartorius N., Propozycja nowej definicji zdrowia psychicznego,

Psychiatr. Pol. 2017, 51 (3)

Gregorzuk A., Pojęcie stresu w medycynie i psychologii. Via Madica 2008, 5(3)